Natuurleien

Ik werd door JVK Daken uit Breda uitgenodigd mee te gaan naar een wingebied voor natuurleien. Zij, de importeur Leikon en de fabrikant, het Duitse Ratscheck, nodigden betrokken bouwkundigen uit. Door het werk dat wij als Bouwbedrijf Balemans doen in restauratie komen wij als dakbedekking regelmatig natuurleien tegen. En ik kreeg de vraag of ik het winnen van het basismateriaal in de aardbodem en het maken van de natuurleien wilde zien. 

We vlogen op Porto om vervolgens circa 250km naar boven te rijden en in Noord Spanje uit te komen in Barco de Valdeorras, landinwaarts ten opzichte van de plaatsen Vigo en Santiago de Compostella. Daar wint Ratscheck haar materiaal. 

Een geweldig mooi en groen gebied dat ik nog niet heb bezocht. Heuvelachtig, uitgestrekt en groen. Een dorp Barco de Valdeorras waar de 15 tot 20 duizend inwoners vrijwel allemaal betrokken zijn bij de leienproductie. Een gebied waar vrijwel elk dak met antracietkleurige leien bedekt is. Het is gebruikelijk dat de 3^e keus van het materiaal in het gebied achterblijft voor de daken daar en wij in Noord Europa krijgen de 1^e en 2^e keus aangeleverd. 

Arbeidsintensief
Dat woord typeert wat ik daar zag en voelde. Zowel bovengronds als ondergronds zijn groeves. Enorme kranen en shovels transporteren de ruwe materialen die met explosieven en zaagmethodes gewonnen worden. Liefst wint men onder de grond omdat daar de condities steeds hetzelfde zijn. Bovengronds kunnen regen (doet het daar vaak buiten de zomer) en hitte de arbeidsomstandigheden flink beïnvloeden en dat is ondergronds niet. Voor de deskundigen onder ons: we bezochten de SIN 120, 150 en 200. 

Uitval
Bij het winnen van het ruwe materiaal valt de enorme hoeveelheid uitval op. Slechts 5 tot 10% van hetgeen gewonnen wordt komt uiteindelijk op een dak terecht en de rest is afval! Voor ons als inwoner van één van de dichtstbevolkte landen van de wereld ondenkbaar maar dat afval blijft in het wingebied achter, bovengrond maar ook in de mijnen waar de productie stopte. Het is natuurlijk een natuurlijk product dat gesteente, maar toch. Ratscheck begint met opnieuw aanleggen van het landschap en de vegetatie om de aanblik terug te brengen naar hoe die was voor de intensieve winning. Een mooi staaltje duurzaamheid. 

Handmatig
Het ruwe product komt in de productiehallen terecht. Daar hakken pezige kerels met de hand, met hamer en beitel, de gevraagde dikte van 3, 4 en 5mm. Razendsnel komt de ene lei na de andere vrij van de blok. Experimenteren met machines om het proces te mechaniseren doen ze beperkt. Na hakken van de lei pakt een collega het over (mannen en vrouwen) die de lei op de gewenste afmeting maakt, rechthoek, met ronding, alles zie je terug en elk land dat afneemt, neemt andere diktes en lengte/breedte verhoudingen af. Keurig stapelen ze, weer met de hand, alles in kratten. 

Arbeidsintensief, ik zeg het nogmaals. En indrukwekkend te zien dat dit pure materiaal “zo maar” in onze aarde gewonnen wordt. 

Nieuwsgierig? 
Uiteraard hebben we foto's en video's van de excursie. Neem hier gerust een kijkje naar op onze website. 

In onze restauratie projecten werken we ook met natuurleien. Bijvoorbeeld bij de pastoriewoning en de Sacramentskerk. Ook bij het groot onderhoud van de kerk in Sprang is gebruik gemaakt van natuurleien. Echter niet uit Spanje, maar uit Ierland. 

Met vriendelijke groeten,

Jaco Balemans,

Directeur/ eigenaar Bouwbedrijf Balemans.